Od szkół parafialnych po gimnazja

Wrzesień, kiedy uczniowie wracają do szkół po wakacjach, to dokonała okazja, aby przypomnieć, jak wyglądało szkolnictwo w Świeciu na przestrzeni wieków.

<!** Image 2 align=right alt="Image 95287" sub="W zbiorach Izby Regionalnej zachowała się, m.in, legitymacja szkolna Stefanii Pawlikowskiej z roku szkolnego 1931/2 / Fot. Archiwum">Z zachowanych przekazów wiadomo, że już w średniowiecznym Świeciu działała szkoła parafialna, o której wspomina się, między innymi, w zaleceniu biskupów z synodu we Włocławku z roku 1487. W roku 1583 działała szkoła prowadzona dla 50 chłopców, której nauczycielem był Franciszek z Golubia, absolwent kolegium jezuickiego z Braniewa.

Pruska rzeczywistość

W XVIII wieku w Świeciu funkcjonowały już dwie szkoły. Polska, w której nauczycielem był Szymon Zawadowski i niemiecka, prowadzona przez Marcina Schmidta. Spadła jednak liczba uczniów, których w sumie było tylko 25.

Młodzi mieszczanie, zapewne z bogatszych rodzin, podejmowali również naukę na studiach w dużych miastach. Na Uniwersytecie Krakowskim ze Świecia i okolic studiowało sześć osób. Uczelnię w Lipsku wybrało sześć osób. Mieszkańców naszego grodu spotykamy także wśród żaków w Pradze, Erfurcie, Bolonii, Frankfurcie, Królewcu.

<!** reklama>Celowe działania władz pruskich, podejmowane od drugiej połowy XVIII wieku, dotyczące wynarodowienia i germanizacji młodych Polaków, doprowadziły do rozwiązania szkoły katolickiej, a więc polskiej. Istniała jedynie szkoła dla protestantów, którą prowadził rektor Boehn. Uczęszczało do niej 19 uczniów, którzy nie mogli, delikatnie mówiąc, pochwalić się szczególnymi osiągnięciami.

Szkoła po polsku

W drugiej połowie XIX wieku działa w Świeciu, już na nowym miejscu po przenosinach miasta, szkoła miejska. Z biegiem czasu dała ona początek progimnazjum i szkole dla dziewcząt oraz 8 klasowej szkole ludowej. Warto odnotować, że w roku 1906 odbył się tu pierwszy egzamin maturalny. Na nic się zdały zabiegi germanizacyjne władz pruskich. Polska młodzież po roku 1918 mocno zaznaczyła swoją obecność na oświatowej mapie całego Pomorza. To właśnie w Świeciu wydawano jedyną na Pomorzu gazetkę szkolną – słynne Gregorianum. Jednym z ciekawszych eksponatów w zbiorach Izby Regionalnej są dwie legitymacje uczniowskie Sześcioklasowej Szkoły Wydziałowej, należące w przeszłości do dwóch sióstr.