Czy kościoły zyskają kosztem samorządów?

Budżet miasta może stracić, jeśli wejdzie w życie zapowiadany przez rząd nowy sposób finansowania kościołów. Pieniądze mają pochodzić z podatku PIT - nie trafią do samorządów.

<!** Image 3 align=none alt="Image 206995" sub="Infografika: Jakub Woźniak">

Zmiany zasad finansowania kościołów jeszcze nie weszły w życie, ale budzą emocje i kontrowersje wśród... samorządowców. Mechanizm, który zastąpiłby działający dziś Fundusz Kościelny, jest prosty i polega na odpisywaniu na rzecz kościołów 0,5 procenta podatku dochodowego od osób fizycznych. 

<!** reklama>

Miliony w plecy

Artur Koziołek, rzecznik Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji zastrzega, że projekt jest obecnie poddawany konsultacjom społecznym. Jeśli wejdzie w życie, to nie prędzej jak w 2014 roku.

Kłopot polega jednak na tym, że wpływy z podatku dochodowego są dzielone między samorządy a skarb państwa. Samorządy obawiają się, że rząd będzie chciał przerzucić ciężar odpisów podatkowych na kościoły właśnie na część samorządową podatku PIT. To oznaczałoby o wiele mniejsze wpływy do miejskich kas.

Co więcej, samorządowcy już zaczęli liczyć ewentualne przyszłe straty. Okazuje się, że Warszawa straciłaby na tej operacji 20 mln zł, Katowice i Szczecin - po 2 mln, Poznań - o jeden milion więcej. Gdańsk i Kraków straciłyby ok. 5 mln zł.

To dopiero projekt

- My również przeprowadziliśmy takie symulacje - mówi Piotr Tomaszewski, skarbnik miasta. - W przypadku, gdyby każdy bydgoszczanin zrobił odpis na rzecz kościołów, stracilibyśmy na tym 1,7 miliona złotych. Wpływy do budżetu z podatku PIT to u nas ok. 320 mln złotych, kwota ewentualnej straty nie jest dla środków miasta żadnym zagrożeniem.

Piotr Tomaszewski zwraca uwagę, że nikt jeszcze nie wie, jak w praktyce będą funkcjonowały nowe przepisy.

- Odpis najprędzej zacząłby obowiązywać w 2014 roku, ale jest bardzo ciekawe, czy rząd zmieni przepisy o podatkach od osób fizycznych w czasie trwania roku podatkowego - zaznacza skarbnik. - W przypadku uszczuplenia wpływów do budżetów, rząd powinien w jakiś sposób zrekompensować straty. Jaki - także nie wiadomo.

W Bydgoszczy do propozycji rządu podchodzi się z dużą rezerwą.

- W połowie marca ubiegłego roku na stronie internetowej Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji pojawił się projekt, który finanse samorządów mógł wywracać do góry nogami - mówi Piotr Tomaszewski. - Minął rok i nic na razie się nie zmieniło, więc i w tym przypadku do propozycji zmian podchodzimy z dystansem, bo to dopiero projekt...

Rekompensata dla mniejszego?

To nie koniec kłopotów, które mogą się pojawić przy wprowadzaniu nowych zasad finansowania kościołów. Problem bowiem w tym, że same kościoły mają wątpliwości co do sprawiedliwego odpisu podatkowego. Chodzi m.in. o to, że Kościół rzymskokatolicki skupia w teorii 98 proc. Polaków, będzie miał więc największe wpływy. Projekt rządu całkowicie odrzuca polska Cerkiew. Wątpliwości mają także mniejsze kościoły, które nie wykluczają, że mogą występować do skarbu państwa o rekompensaty, o ile środków na ich działanie będzie mniej niż z funkcjonującego obecnie Funduszu Kościelnego.

Odpis na kościół, samorząd ma dziurę

Nowe zasady utrzymywania kościołów najprędzej mogą wejść w życie w przyszłym roku. Na razie poddawane są konsultacjom społecznym.

Finansowanie odbywałoby się poprzez odpis 0,5-procentowy z podatku od osób fizycznych. To podatek, który zasila także kasy gmin - w przypadku jego zmniejszenia, niższe będą też wpływy do miejskich budżetów.