Tak mogło wyglądać wnętrze synagogi w Fordonie. Wizualizacja, która przenosi w przeszłość

Wizualizację wnętrza dawnego miejsca kultu religii mojżeszowej zaprezentowali w sieci działacze Fundacji Synagoga w Fordonie - Domu Kultury.

- Koncepcję opracował Mikołaj Lubczyński z Politechniki Bydgoskiej. Jej premiera, bo tak można powiedzieć, miała miejsce już w ubiegłym roku, kiedy wnętrze można było zwiedzać pry użyciu systemu VR. To było coś niesamowitego - mówi Rafael Prętki, prezes Fundacji Synagoga w Fordonie.

Mikołaj Lubczyński jest też autorem wizualizacji fordońskiego rynku i również przygotowanej dla Stowarzyszenia Miłośników Starego Fordonu koncepcji zagospodarowania portu jachtowego w Fordonie. Przyznaje, że praca przy cyfrowym rekonstruowaniu synagogi była wyjątkowym wyzwaniem. - Poszukiwałem podobnych synagog w innych miastach, które do teraz jeszcze istnieją, czy tam były jakoś odtwarzane. Szukałem informacji, różnych przypisów jak projektowano synagogi, jak budowano - tłumaczy Lubczyński.

- Trudność polegała też na tym, że po prostu nie zachowały się fotografie wnętrza świątyni - mówi z kolei Damian Rączka, fordoński przewodnik, działacz SMSF. - To jednak, co zobaczyliśmy na wizualizacji, naprawdę robi wrażenie. Świetnie, że technologie takie, jak VR rozwijają się. To daje nam możliwość przeniesienia się w przeszłość. Choć oczywiście trzeba zaznaczyć, że wygląd synagogi, który został zrekonstruowany, to tylko pewna koncepcja, mieści się w kategorii prawdopodobieństwa. Takie elementy jednak, jak na przykład drewniane balkony, miejsca dla kobiet, czy babiniec, to elementy, które właśnie w taki sposób lokowano w świątyniach żydowskich.

Mikołaj Lubczyński ma już na koncie docenioną przez specjalistów wirtualną rekonstrukcję klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku, aktualnie jest asystentem w PB.

Do tej pory fordońska synagoga nie miała szczęścia. W przeszłości fundusze pozyskiwane na utrzymanie i przystosowanie budynku pochodzącego z przełomu XVIII i XIX wieku do funkcji miejsca o charakterze publicznym najpierw pozyskiwała opiekująca się dawną świątynią fundacja Yakiza, która w 2008 roku otrzymała, m.in. 150 tys. zł na prace budowlane (remont dachu, wieniec i koronę murów), a od 2010 ro 2012 roku łącznie dostała dotacje w wysokości 330 tys. zł na inne prace. Kiedy w kolejnych latach budynek przejęła Fundacja dla UKW, na rzecz odnowy synagogi przeznaczono 50 i 30 tys. zł, ale ostatecznie środki zostały zwrócone.

W 2020 roku nieruchomość wyceniono wtedy na 947 tysięcy złotych, ale można było ją kupić za 3/4 wartości, a więc niewiele ponad 710 tysięcy złotych. Chętnych jednak brakowało. Miały miejsce kolejne próby zlicytowania budynku. Wszystkie bezskuteczne.

Fundacja Synagoga w Fordonie - Dom Kultury przejęła dawną świątynię w ubiegłym roku. - Synagoga z zewnątrz jest zabezpieczona, ale wewnątrz potrzeba jeszcze wielu kosztownych prac - mówi Rafael Prętki. - Zleciliśmy już inwentaryzację budynku, chcemy wiedzieć, co trzeba i co można jeszcze zrobić, by w pełni wykorzystać możliwości tego wyjątkowego budynku. Poprzedni zarząd fundacji praktycznie nic w tym względzie nie zrobił. Próbowano potem sprzedać synagogę, by pokryć długi, które zrobiono.

Według Prętkiego miejsce ma stać się jednym z centrów kulturalnych Fordonu. Mają tam odbywać się wystawy, koncerty. Prawdopodobnie powstanie też kawiarnia, bądź restauracja. - Dom kultury, który będzie żył, będzie odwiedzany, zwiedzany. Chcemy synagogi, w której będą się odbywały koncerty i inne wydarzenia kulturalne - mówi szef SMSF.